Xem để tránh mất tiền: 5 thủ đoạn phổ biến của tội phạm mạng

[whf]

Thời gian qua, hoạt động của tội phạm trên không gian mạng diễn ra ngày một nhiều và phức tạp, có những vụ nạn nhân thiệt hại tinh thần lẫn vật chất lên đến hàng tỷ đồng. Nhằm giúp mọi người cảnh giác trước những thủ đoạn của tội phạm mạng, tránh những thiệt hại đáng tiếc. Bài viết này sẽ chỉ ra những chiêu thức, thủ đoạn cũng như cách nhận diện mà tội phạm hay sử dụng.

​

1. Tuyển cộng tác viên làm việc online, lương/hoa hồng cao​

Với hình thức này tội phạm sẽ tạo các trang Facebook có tên, hình ảnh giả mạo các sàn thương mại điện tử để chạy quảng cáo tuyển dụng cộng tác viên. Khi nạn nhân liên hệ để đăng ký làm việc sẽ được gửi thông tin có vẻ chi tiết từ a đến á như địa chỉ công ty, điện thoại, thông tin ban giám đốc, chăm sóc khách hàng… để tạo sự uy tín. Sau đó nạn nhân sẽ được yêu cầu gửi thông tin cá nhân và chuyển sang Zalo/Telegram để trao đổi và làm việc.

Ban đầu nạn nhân sẽ được giao làm những nhiệm vụ đơn giản như chuyển khoản cho công ty (thực tế là tài khoản của bọn tội phạm) để thanh toán đơn hàng giá trị nhỏ và được trả vốn + hoa hồng cao, sau một vài đơn nhỏ được thanh toán đúng cam kết nạn nhân sẽ được giao làm những nhiệm vụ với trị giá hàng chục triệu, sau khi chuyển khoản nạn nhân sẽ được thông báo cần làm thêm nhiệm vụ khác với một số tiền lớn mới có thể nhận lại tiền. Với tâm lý nóng lòng để nhận được tiền, nạn nhân dễ dàng làm theo yêu cầu của tội phạm và số tiền nạn nhân bỏ ra có thể lên đến hàng tỷ. Sau đó thì… không có sau đó nữa vì tội phạm ôm tiền và cắt liên lạc.

Một hình thức tương tự khác là nạn nhân được giao làm nhiệm vụ đơn giản như xem video Tiktok, Youtube và sau vài lần được thanh toán các khoản tiền nhỏ. Sau đó sẽ cần nạp tiền nâng cấp tài khoản để được nhiều nhiệm vụ và tiền thưởng nhiều hơn. Nhưng sau khi chuyển khoản thì bọn tội phạm biến mất.

2. Giả nhân viên nhà mạng mời nâng cấp sim 4G ​

Bằng cách lợi dụng tính năng thay sim 4G qua USSD (Unstructured Supplementary Service Data) của nhà mạng. Tội phạm sẽ giả mạo là nhân viên nhà mạng và mời nạn nhân thay sim 4G theo cú pháp để sử dụng mạng với tốc độ cao, hưởng khuyến mãi, nếu không sẽ bị khóa sim.

Hoặc kịch bản khác là chúng gọi vào số di động của nạn nhân, tự xưng là nhân viên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada… chúc mừng khách hàng đã may mắn trúng thưởng. Để nhận được phần thưởng khách hàng cần làm theo cú pháp được gửi qua tin nhắn để xác nhận.

Sau khi làm theo cú pháp được hướng dẫn sim nạn nhân sẽ mất sóng và không thể thực hiện cuộc gọi đi/đến kể cả khởi động lại máy. Thực tế lúc này số điện thoại nạn nhân đã được đổi qua phôi sim trắng của kẻ xấu chuẩn bị trước đó và chúng có toàn quyền sử dụng số điện thoại nạn nhân để nghe/gọi, nhắn/nhận tin nhắn. Từ đó chúng có thể thực hiện hành vi reset mật khẩu các tài khoản nhạy cảm, nhận OTP, chuyển tiền…

3. Mạo danh Công an, Tòa án​

Lợi dụng tâm lý có tật giật mình và sợ liên quan đến pháp luật kết hợp với thông tin thu thập được, tội phạm sẽ giả mạo Công an, Tòa án để gọi điện và dọa nạn nhân có liên quan đến một vụ án nghiêm trọng hoặc phạt nguội vi phạm giao thông. Chúng sẽ yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào số tài khoản được chỉ định nhằm phục vụ công tác điều tra và sẽ được trả lại sau khi điều tra. Nhưng sau đó thì tiền đi mà không trở lại…

Một biến thể khác của thủ đoạn này là sau khi đe dọa tội phạm sẽ viện lí do bảo mật thông tin, yêu cầu nạn nhân cài đặt ứng dụng của “Bộ Công an”, thực tế đây là ứng dụng độc hại khi cài và làm theo có thể bị đánh cắp tài khoản ngân hàng cũng như thông tin nhạy cảm trên thiết bị.

4. Bán hàng không giao qua mạng xã hội​

Lợi dụng tâm lý “tiền ít đòi hít nước hoa” của nạn nhân. Tội phạm sẽ tạo các trang Facebook để bán hàng, thậm chí là chạy quảng cáo để có nhiều nạn nhân. Chúng sẽ bán những sản phẩm đắt tiền như nước hoa hàng hiệu, điện thoại cao cấp, xe máy giá trị cao… nhưng giá cực thấp so với giá trị thực của món hàng. Khi nạn nhân đặt hàng sẽ phải đặt cọc tiền và sau đó… hàng không bao giờ được gửi về.

5. Lập sàn tiền ảo để lừa đảo​

Đánh vào tâm lý thích lợi nhuận khủng của nhiều người. Tội phạm mạng sẽ tạo các các sàn tiền ảo riêng. Sau đó tổ chức sự kiện, tạo các hội nhóm trên Facebook, Zalo, Telegram để lôi kéo người tham gia đầu tư với lợi nhuận khủng. Ban đầu, nạn nhân sẽ được rút các khoản lợi nhuận để tạo lòng tin nhầm đầu tư nhiều hơn và giới thiệu thêm người tham gia. Khi nạn nhân và số tiền đủ lớn, những kẻ đứng sau các sàn này không cho người tham gia rút tiền mà phải nạp thêm tiền để nâng cấp tài khoản và sau đó thì đóng băng tài khoản, đánh sập sàn… ôm tiền biến mất.

Khuyến nghị​

• Đa phần các thủ đoạn của tội phạm sẽ đánh vào tâm lý thích việc nhẹ lương cao, đầu tư lợi nhuận khủng của nạn nhân do đó nếu tỉnh táo sẽ không khó nhận ra. Hãy tự đặt câu hỏi vì sao lương cao, lợi nhuận khủng mà những người kia không ỉm đi mà làm với người thân, gia đình tham gia để làm giàu mà lại lôi kéo bạn tham gia?
• Nếu bạn không phạm pháp, không vi phạm luật giao thông thì không phải sợ phạt nguội
• Không chuyển tiền cho người lạ với lí do để chứng minh thông tin, tài khoản.
• Không up ảnh chụp giấy tờ tùy thân lên mạng xã hội, tránh để lộ thông tin cá nhân nhạy cảm
• Không cài đặt các ứng dụng lạ theo lời người khác.
• Không truy cập cũng như không nhập thông tin tài khoản vào các trang web lạ do người khác yêu cầu.
• Không cung cấp tài khoản ngân hàng, OTP cho bất kì ai.
• Khi phát hiện bất thường cần báo ngay với cơ quan chức năng để được hỗ trợ.

Nếu thấy bài viết hữu ích các bạn hãy chia sẻ để bạn bè, người thân nâng cao cảnh giác trước các chiêu trò của tội phạm mạng, tránh xảy ra các sự cố đáng tiếc nhân dịp năm hết, Tết đến!